TÌNH TRẠNG KHÔNG CÓ NĂNG LỰC CHỊU TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ

31/08/2021 20:27

Pháp luật hình sự quy định chủ thể thực hiện hành vi phạm tội phải chịu trách nhiệm hình sự khi họ có đủ năng lực trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, không ít các trường hợp những người không có năng lực trách nhiệm hình sự phạm tội, vậy những người như thế có phải chịu trách nhiệm hình sự hay không. Luật Đại An Phát sẽ giải đáp thắc mắc cho bạn đọc.

1. Căn cứ pháp lý

Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017

2. Nội dung tư vấn

Khoản 1 Điều 8 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 khái niệm về tội phạm là “hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật Hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa mà theo quy định của Bộ luật này phải bị xử lý hình sự.”
Như vây, chủ thể phạm tội phải là “ người có năng lực trách nhiệm hình sự” thực hiện hành vi phạm tội thì phải chịu trách nhiệm hình sự.
Tuy nhiên, Điều 21 Bộ luật hình sự lại quy định về tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự, cụ thể như sau:
“Điều 21. Tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự
Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự”.
Đây là trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự do không thỏa mãn yếu tố chủ thể trong cấu thành tội phạm. Có thể thấy điều luật quy định chi tiết về 03 yếu tố loại trừ trách nhiệm hình sự đối với người người phạm tội nhưng không có năng lực trách nhiệm hình sự đó là “đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình”.

- Về dấu hiệu y học: Người phạm tội đang trong tình trạng mắc bệnh tâm thần hoặc các bệnh khác làm rối loạn hoạt động tâm thần. Các loại bệnh tâm thần thường gặp như các bệnh thiểu năng tâm thần, tâm thần phân liệt…hoặc một số bệnh khác như loạn thần do tuổi già, rối loạn nhận thức sau tai biến, rối loạn nhận thức sau chấn thương sọ não, bệnh động kinh… Theo các nhà y học khi mắc bệnh tâm thần thì làm ảnh hưởng đến hoạt động nhận thức của con người và từ đó ảnh hưởng đến khả năng điều khiển hành vi của họ.
- Về dấu hiệu tâm lý: Phản ánh khả năng nhận thức về tính chất nguy hiểm của hành vi, nhận thức về những đòi hỏi của xã hội khi thực hiện hành vi nhất định. Người không có năng lực trách nhiệm hình sự là người mất đi năng lực đánh giá hành vi đã thực hiện, họ không hiểu được hành vi đó là đúng hay sai, có phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội hay không, có phù hợp với quy định của pháp luật hay không…Chính vì sự rối loạn nhận thức như vậy, nên họ không thể kiềm chế việc thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội cũng như cân nhắc, lựa chọn xử sự cho phù hợp với đòi hỏi của xã hội.
Như vậy, tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự là trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự do không thỏa mãn yếu tố chủ thể trong cấu thành tội phạm. Nói cách khác, người phạm tội trong tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự không phải chịu trách nhiệm hình sự.
Để được tư vấn và hỗ trợ trực tiếp vui lòng liên hệ với chúng tôi:
CÔNG TY LUẬT HỢP DANH ĐẠI AN PHÁT
Số điện thoại: 024.39.184.888/0973.509.636/0989.422.798
Email: luatdaianphat@gmail.com
Trân trọng!

Gửi yêu cầu dịch vụ

Đăng ký dịch vụ ngay

Bài viết khác